มองโลกมองคนผ่านงานวิจัย "การใช้และความพึงพอใจในการโพสต์ภาพเซลฟี่บนสื่อสังคม"

เซลฟี่ (Selfies)ได้กลายเป็นรูปแบบการแสดงออกและการสื่อสารที่ง่ายและรวดเร็วอย่างหนึ่งของผู้คนไปซะแล้ว การโพสต์เนื้อหาเกี่ยวกับตัวเองไปยังแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียเป็นที่นิยมอย่างมากและเป็นที่ยอมรับในสังคมยุคดิจิตอล เรียกได้ว่าเห็นกันซะชินตากับพฤติกรรมนี้ แล้วภายใต้พฤติกรรมเซลฟี่นั้น ในทางจิตวิทยา ผู้คนที่ "เซลฟี" กัน เค้ามีแรงจูงใจอะไรที่ซ่อนอยู่ หยิบยกเอางานวิจัยที่น่าสนใจมาเล่าสู่กันฟังค่ะ งานวิจัยชิ้นนี้ชื่อว่า " Uses and Gratification of Posting Selfies on Social Media" การศึกษาในครั้งนี้ ได้ศึกษาแรงจูงใจในการโพสต์ภาพตัวเองไปที่ Facebook, Instagram และ Snapchat โดยใช้กรอบการใช้และทฤษฎีการใช้และความพึงพอใจในสื่อ (Uses and Gratification) โดยผู้วิจัยที่มีชื่อว่า Amanda Kearney จาก Rochester Institute of Technology School of Communication College of Liberal Arts, New York และงานวิจัยชิ้นนี้ ถูกตีพิมพ์ในเดือน พฤษภาคมปี 2018

การศึกษายังเปรียบเทียบความแตกต่างในความพึงพอใจที่ต้องการจากแต่ละแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย โดยใช้วิธีการสุ่มตัวอย่างแบบสโนว์บอลที่ได้รับคัดเลือกผู้เข้าร่วมการวิจัยนี้ (N = 156) ต้องโพสต์ภาพตัวเองอย่างน้อยหนึ่งครั้งต่อสัปดาห์

นิยามและความหมายของคำว่า "เซลฟี่" คืออะไร?? (A selfie is) "เซลฟี่" หมายถึง ภาพถ่ายที่แสดงออกถึงตัวเองซึ่งมีตัวเองเป็นช่างภาพ และมีภาพเบุคคลเป็นหลักบนพื้นหลังที่สร้างขึ้นอย่างมีสติ, แก้ไขและแบ่งปันกับคนอื่น ๆ ในองศาที่แตกต่างกัน โดยมีเงื่อนไข ปฏิสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยส่วนบุคคลและสถานการณ์ปัจจุบันและอำนวยความสะดวกโดยเทคโนโลยี (Lim, 2016, หน้า 1775)

Selfie กลายเป็นบรรทัดฐานทางสังคมที่เป็นที่ยอมรับจนกลายเป็นวัฒนธรรมในยุคดิจิทัล มันเป็นเอกลักษณ์,เนื่องจากไม่มีขอบเขตทางด้านภาษาศาสตร์วัฒนธรรมหรือเชิงพื้นที่ไม่ว่าจะเป็นทางด้านเศรษฐกิจและสังคมลำดับชั้น (Iqani & Schroeder, 2015)

การสื่อสารปรากฏการณ์ selfie ได้ปะทุขึ้นในศตวรรษที่ 21 ด้วยความสะดวกสบายและการเข้าถึงเทคโนโลยีสมาร์ทโฟน ในขณะที่ระหว่างปี 2012 และ 2013 การใช้คำว่า "selfie" เพิ่มขึ้น 17,000 เปอร์เซ็นต์ และ Oxford ออกไปตั้งชื่อว่า พจนานุกรมคำแห่งปี (Holiday, Lewis, Nielsen, Anderson, & Elinzano, 2016) และแอปพลิเคชัน เช่น Snapchat พร้อมกับผลิตภัณฑ์ “ไม้ selfie" ได้รับการพัฒนาเพื่อให้ได้รับประสบการณ์ที่ดีขึ้นในการถ่ายภาพเซลฟี่

การศึกษาของ Diefenbach และ Christoforakos (2017) พบว่าการนำเสนอด้วยตนเองเป็นกุญแจสำคัญองค์ประกอบสำหรับความสำเร็จของ selfies ตามทฤษฎีการใช้ประโยชน์และความพึงพอใจผู้ชมจะเลือกสิ่งต่างๆโดยเฉพาะแพลตฟอร์มสื่อเพื่อตอบสนองความต้องการเฉพาะ (Katz, Blumler และ Gurevitch, 1973)

Perrin, Stepler, Rainie & Parker, 2015) แสดงให้เห็นถึงแรงจูงใจที่แตกต่างกันในความสัมพันธ์ที่แตกต่างกัน การใช้แพลตฟอร์มสื่อสังคมออนไลน์ Facebook ใช้เป็นหลักในการสังสรรค์ความบันเทิงสถานะของตัวเอง(Park, Kee และ Valenzuela, 2009) ขณะที่ผู้ใช้ Twitter มีมากขึ้น สนใจในเหตุการณ์ข่าว สิทธิพิเศษของ Instagram จะช่วยให้แฟน ๆ ติดตามและแนวโน้มแฟชั่น

ความนิยมของ selfies ในวัฒนธรรมสื่อสังคมยังคงต้องทำการวิจัยเพิ่มเติมเพื่อหาว่าปรากฎการณ์ใดเป็นแรงจูงใจ Sung, Lee, Kim และ Choi (2016)

งานวิจัยชิ้นนี้ ตั้งคำถามหลักๆ เพื่อที่จะค้นหาคำตอบให้เจอว่า

RQ1: What type of gratifications are sought by users posting selfies on social media?

ความพึงพอใจชนิดใด ที่เป็นเนื้อหาที่ผู้ใช้โพสต์ภาพเซลฟี่บนสื่อสังคม

RQ2: How do social media platforms influence needs of users who post selfies?

แพลตฟอร์มสื่อสังคมออนไลน์มีผลต่อความต้องการของผู้ใช้ที่โพสต์ตัวเองอย่างไร

RQ3: How does gender influence gratification needs of users who post selfies on social media? เพศมีผลต่อความพึงพอใจของผู้ใช้ที่โพสต์เนื้อหาเกี่ยวกับตัวเองในสื่อสังคมอย่างไร?

วิธีการดำเนินการวิจัย (Methodology)

การศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษาวิจัยเชิงปริมาณ มีการประเมินตัวแปรประชากรหลายตัวแปร ได้แก่ อายุ เพศและ การมีส่วนร่วม จำกัด เฉพาะผู้ใช้ที่อายุ 18 ปีขึ้นไปและโพสต์ selfie อย่างน้อยหนึ่งครั้งต่อสัปดาห์ สำหรับวัตถุประสงค์ของการศึกษานี้ selfie ต้องเป็นขอตัวเองเป็นช่างภาพเท่านั้นและไม่เกี่ยวข้องกับเรื่องอื่น ๆ และได้คัดเลือกโดยใช้การสุ่มตัวอย่างแบบ Snowball ผ่านการโพสต์แบบสอบถามไปยัง Facebook ในการสุ่มตัวอย่างหนึ่งเรื่องผ่านไปที่นักวิจัยผู้ซึ่งให้รายละเอียดมากขึ้นแก่นักวิจัยและอื่น ๆ (Atkinson & Flint,2001) ในบริบทของการศึกษานี้ผู้วิจัยได้แบ่งปันลิงก์ไปยังแบบสอบถามได้รับการแชร์โดยผู้เข้าร่วมอีกครั้ง ประชากรที่นำมาศึกษา ประกอบด้วยผู้ตอบแบบสอบถามที่ตอบแบบสอบถามออนไลน์จำนวน 196 โดยมีอัตราการตอบสนองอยู่ที่ 79.6% แบบสอบถามออนไลน์ประกอบด้วยคำถาม 22 ข้อ โดยมีคำตอบตั้งแต่ 1 ถึง 7 แบบ Likert-Scale

For this research, these eight themes were defined as follows:

RQ1: What type of gratifications are sought by users posting selfies on social media?

ความพึงพอใจชนิดใด ที่เป็นเนื้อหาที่ผู้ใช้โพสต์ภาพเซลฟี่บนสื่อสังคม

และจากคำถามวิจัยในข้อที่ 1 งานวิจัยชิ้นนี้เอง ทำให้เราได้ค้นพบคำตอบที่อยู่เบื้องหลังการเซลฟี่นั้น ทำให้เราเข้าใจเหตุผลอีกมากมายว่า ทำไมผู้คนจึงเซลฟี่ โดยจากงานวิจัย สามารถจำแนกผู้คนที่ชอบ "เซลฟี" ออกมาได้ด้วยกัน 8 รูปแบบดังนี้ค่ะ

Archiving time ช่วงเวลาแห่งความสำเร็จ: ความพยายามใส่ใจในการพรรณนาและสร้างตัวเองในฐานะบุคคลที่ต้องการสำหรับผู้ชม (Fox & Vendemia, 2016) โดยใช้โพสต์ข้อความที่สร้างขึ้นหรือสร้างขึ้นมาเอง การใช้และความพึงพอใจในตนเองบุคคลใช้การจัดการการแสดงผลเพื่อแสดงถึงสิ่งที่ตนเองมองว่าเป็นบวก บรรลุเป้าหมายทางสังคมและเพื่อเน้นพฤติกรรมและคุณลักษณะที่เป็นบวก การนำเสนอด้วยตนเองสามารถทำได้

Attention Seeking แสวงหาคำชม: โพสต์ Selfie ด้วยความตั้งใจที่จะแสวงหาความชื่นชมจากผู้อื่น(Sung และคณะ, 2016) ต้องการการสนับสนุนในเชิงบวกและข้อเสนอแนะที่ได้รับผ่านการกดไลค์, ความคิดเห็น,และการ selfies มุ่งที่จะพรรณนาภาพที่ดีที่สุดของตัวเองมากที่สุดภาพ เพื่อแสดงคุณค่าของคนและให้ได้รับความสนใจ Communication เพื่อการสื่อสาร: ใช้ selfie เพื่อสร้างและ / หรือรักษาความสัมพันธ์ มีความเป็นส่วนตัวสูงจึงช่วยให้สามารถเปิดเผยข้อมูลเพื่อความสัมพันธ์ได้ง่าย (Sung et al., 2016) Selfies สามารถก่อให้เกิดเป็นบทสนทนาในการสนทนาเพื่อตอบสนองความต้องการความต้องการด้านการสื่อสาร Archiving Time สะท้อนความทรงจำทุกช่วงเวลาของชีวิต: โพสต์ Selfie เพื่อจัดทำไดอารี่ลักษณะเฉพาะของชีวิต, เวลา, สถานที่,หรือเหตุการณ์ สื่อสังคมออนไลน์ได้พัฒนาไปสู่วิธีการที่ใช้งานง่ายเพื่อบันทึกชีวิตส่วนตัวและเพื่อสะท้อนความทรงจำ (Holiday et al., 2016) Entertainment: เพื่อความบันเทิง โพสต์ตัวเองเพื่อให้ความสนุกสนานและความเพลิดเพลินหรือเพื่อหลีกเลี่ยงความเบื่อ(Whiting & Williams, 2013)

Habit: โพสต์เป็นนิสัย โพสต์ตัวเองเป็นพฤติกรรมปกติทำเกือบโดยไม่รู้ตัวเป็นส่วนหนึ่งของกิจวัตรประจำวัน นิสัยสามารถใช้สำหรับการผ่านเวลาหรือเมื่อไม่มีอะไรจะทำ (Whiting &Williams, 2013)

Escape: หนีจากโลกความเป็นจริง โพสต์ Selfies เป็นการผันจากความเป็นจริงเช่นการบรรเทาจากกิจวัตรประจำวันไปกวนใจจากความกังวลหรือเพื่อปลดปล่อยความตึงเครียด (Blumler, 1979) การใช้และความพึงพอใจในตัวเอง Status Seeking คงสถานะจากการค้นหา: การโพสต์ selfies เพื่อค้นหาและรักษาชื่อเสียงส่วนบุคคลของคุณและเพื่อยังคงน่าเชื่อถือในการตั้งค่าสื่อสังคม (Park et al., 2009)

RQ2: แพลตฟอร์มสื่อสังคมออนไลน์มีผลต่อความต้องการของผู้ใช้ที่โพสต์ตัวเองอย่างไร

พบว่าการโพสต์เซลฟี่ลงบน Facebook เพื่อตอบสนองความต้องการด้านความบันเทิง ขณะที่ Instagram selfies ตอบสนองความต้องการของการนำเสนอตนเอง งานอดิเรก ,นิสัยแสวงหาคำชม ความบันเทิง

RQ3: เพศมีผลต่อความพึงพอใจของผู้ใช้ที่โพสต์เนื้อหาเกี่ยวกับตัวเองในสังคมอย่างไรสื่อ?

และการทดสอบ t-test แบบอิสระพบว่าภาพ selfie-post ของผู้หญิงต้องการความพึงพอใจในการนำเสนอตนเองมากกว่าผู้ชาย

Appendix:

*จาก 156 คน (N = 156), 71% ระบุว่าเป็นเพศหญิงและ 29% ชาย *ส่วนใหญ่ของผู้เข้าร่วมการศึกษาอยู่ระหว่างอายุ 18-24 (56%) และ 25-34 (21%) และอีก 22% อายุ 35 ปีขึ้นไป *ระดับการศึกษา วิทยาลัย (28%), ปริญญาตรี (26%) และจบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย (21%) *ผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญเป็นพนักงานบริษัท(47%) กำลังศึกษา(30%)

*ส่วนใหญ่ 78% เป็นคนผิวขาว 7% ระบุว่าเป็นชาวเอเชีย / ชาวเกาะแปซิฟิก 5% ตามสเปน / ละตินและ 5% คนผิวดำ / แอฟริกันและอเมริกัน *ผู้ตอบแบบสอบถาม โพสต์ selfies 76% Facebook, 66% ใช้ Instagram และ 67% ใช้ Snapchat

ที่มา : https://scholarworks.rit.edu/theses/9717/

เห็นมั้ยคะ โลกของวิชาการไม่ได้น่าเบื่ออย่างที่คิดเลย เพราะบางครั้ง งานวิจัยก็สามารถอธิบายในสิ่งที่มนุษย์เราไม่สามารถเห็นด้วยตาได้...แต่เราสามารถพิสูจน์ได้ด้วยองค์ความรู้ในเชิงประจักษ์...มีงานวิจัยที่สนุกๆ และน่าสนใจอีกเมื่อไหร่ จะนำมาเล่าให้ฟังกันใหม่นะคะ ^^